.jpg)
Dlaczego nie wystarczy, żeby rodzice rozmawiali z dziećmi, włączali im filmy czy nawet audiobooki? Dlaczego należy dzieciom czytać? Fundacja „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” już od 15 lat niezmiennie przypomina o potrzebie codziennej wspólnej lektury. Poniżej przedstawiamy powody, dlaczego warto czytać dzieciom.
Czytając dziecku zaspokajamy jego potrzeby emocjonalne – czego nie zrobi za nas komputer ani telewizja. Podczas czytania jesteśmy blisko, przytulamy dziecko, patrzymy na nie z miłością, poświęcamy mu czas. W zrozumiały dla niego sposób rodzic swoim zachowaniem przekazuje mu: „Kocham Cię i jesteś dla mnie bardzo ważny”. To właśnie dzięki poczuciu, że jest ważne i kochane, dziecko rozkwita, zaczyna budować wiarę w siebie, życzliwość, empatię, umiejętności społeczne. Zdobywa też istotne kompetencje intelektualne: uczy się języka oraz myślenia.
Współczesny człowiek musi umieć samodzielnie myśleć i podejmować decyzje. Powinien też swobodnie i poprawnie posługiwać się językiem, który dla każdego z nas jest prawdziwą wizytówką – w szkole, w pracy i w życiu. Język to przecież podstawowe narzędzie myślenia, zdobywania wiedzy, komunikacji z ludźmi i udziału w kulturze. Dobrze dobrane książki pomagają w rozwijaniu słownictwa, wiedzy i nauczaniu wartości. Czytając dziecku – poszerzamy tematykę jego zainteresowań, używamy języka literackiego: poprawnego i bogatego, dajemy dziecku dostęp do treści, których nie dostarczy mu własne doświadczenie, rozwijamy jego wyobraźnię, wiedzę i wrażliwość moralną.
„Czytanie dzieciom i ograniczenie korzystania z mediów elektronicznych to najlepsza inwestycja w ich przyszłość.”
Jim Trelease
Czytanie dzieciom: czytanie na receptę. Książka czytana dziecku może być terapią, pomocą w rozwiązywaniu różnych problemów.
Terapia przez baśń – wzbogaca świat wewnętrzny dziecka, rozwija wyobraźnię i fantazję, wyzwala emocje i wrażliwość, uczy współczucia, empatii oraz wyrażania uczuć. Baśnie mają zawsze szczęśliwe zakończenia, więc przynoszą radość, budzą nadzieję i optymizm. Rzeczywistość tam kreowana jest zgodna z myśleniem dziecka, przez co pomaga mu zrozumieć świat i siebie; pokazuje, jakie reguły nim rządzą, a poprzez wskazanie przewidywalności buduje w dziecku poczucie bezpieczeństwa. W baśni eksponowane są wartości moralne i wyraźny podział na dobro, które zwycięża, i zło, które zostaje ukarane. Dziecko zwykle mocno identyfikuje się z bohaterami pozytywnymi, a tym samym buduje własny system wartości i wzorców postępowania.
Biblioterapia – systematyczne czytanie książek, dostosowanych do jego wieku i zainteresowań dziecka, zawierających treści, na bazie których jest ono w stanie zarówno dostrzec problem, jak i warianty rozwiązań.
Bajka terapeutyczna – adresowana jest głównie do dzieci od 4 do 9 lat. Ma na celu uspokojenie, zredukowanie problemów emocjonalnych i wspieranie rozwoju osobowego malca. Jej specyfika polega na tym, że jest ona skierowana do określonego odbiorcy, który zmaga się z konkretnym problemem. Pozwala dziecku bez lęku spojrzeć na własne problemy i uczy, jak sobie z nimi radzić. Sprawia, że zaczyna ono pozytywnie myśleć o sytuacjach trudnych i wywołujących u niego strach.
Czytajmy dziecku codziennie minimum 20 minut. Wybierajmy książki:
dostosowane do jego wieku, zainteresowań i rozwoju psychofizycznego, a także wrażliwości;
mądre i ciekawe;
napisane poprawną polszczyzną;
kształtujące pozytywny stosunek do świata i wiarę w siebie;
promujące właściwe wzorce postaw i zachowań, rozwijające dobry smak i poczucie humoru.
Czytanie dzieciom: pożytki z lektury
1) wspiera rozwój psychiczny dziecka, zaspokaja najważniejsze potrzeby emocjonalne – miłości, uwagi, stymulacji; wzmacnia poczucie własnej wartości;
2) przygotowuje do sprawnego czytania i pisania, uczy języka, rozwija słownictwo, swobodę w mówieniu, wyobraźnię, poprawia koncentrację, ćwiczy pamięć, ułatwia naukę i pomaga odnieść sukces w szkole;
3) przynosi wiedzę ogólną i rozwija zainteresowania, uczy myślenia logicznego, krytycznego, refleksyjnego, odróżniania dobro od zła, rozwija wrażliwość moralną, kształtuje na całe życie nawyk czytania i zdobywania wiedzy;
4) buduje mocną więź między rodzicem i dzieckiem, jest znakomitą formą rozrywki, rozwija poczucie humoru;
5) jest profilaktyką zachowań aspołecznych, przeciwdziała postawie ciągłego znudzenia, chroni przed zagrożeniami ze strony kultury masowej, zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputera
10 najważniejszych powodów, dla których warto i trzeba czytać dziecku, z dzieckiem, dla dziecka. Zaczynamy odliczanie:
1. Budujemy więź. Spędzamy razem czas. Ja – rodzic – ono – dziecko i historia pomiędzy nami. W świecie, w którym na nic nie mamy czasu, albo siły, te 30 minut dziennie z książką przed snem to naprawdę niedużo, a tak wiele daje. Nam oddech, chwile wytchnienia, zanurzenia się w fantastyczny świat bajki czy abstrakcyjnej prostej opowiastki. Dziecku bycie z nami tu i teraz. Słuchania naszego głosu, poczucia że jesteśmy z nim i dla niego. Nie patrzmy wówczas na telefon, zegarek i nie malujmy paznokci. Bądźmy.
2. Zaspokajamy jego potrzeby emocjonalne – uwagi, miłości, stymulacji – patrz punkt pierwszy – spędzamy razem czas, dajemy komunikat: „Jesteś dla mnie ważny, lubię z Tobą czytać, zawsze znajdę czas dla Ciebie”.
3. Rozwijamy wyobraźnię, tak jak żadna bajka obejrzana w telewizorze, czy na tablecie. Nie ma co do tego wątpliwości.
4. Uczymy poprawnego języka, rozwijamy zasób słów, swobodę w mówieniu. Efekty tego można zauważyć już u dwulatka po przeczytaniu kilku książek. Chodzi i powtarza, cytuje z pamięci, a w odpowiedniej chwili potrafi zaskoczyć elokwentną wypowiedzią.
5. Ćwiczymy pamięć i koncentrację. Kilka razy przeczytany rymowany wiersz Tuwima czy Brzechwy zapada w pamięci trzylatka szybciej niż spadające Perseidy. Przekonasz się o tym gdy tylko usłyszy znajome słowo z danego wiersza. Nic też nie skupi na dłużej uwagi rozbieganego przedszkolaka, jak ciekawa akcja czy magiczna opowieść o jego ulubionych bohaterach.
6. Uczymy samodzielnego myślenia: logicznego, przyczynowo skutkowego i krytycznego, rozwijamy wrażliwość moralną. Podążając za losami bohaterów mały słuchacz dowiaduje się dlaczego coś się dzieje, jakie są konsekwencję zachowań, poznaje emocje, rozumie je, a potem uczy nas w życiu codziennym.
7. Przygotowujemy do samodzielnego czytania i pisania. Dziecko któremu czytamy dużo wcześniej poznaje litery, śledzi wzrokiem tekst na stronie, nawet twórcza „zabawa w czytanie” jest dobrym wstępem do nauki szkolnej.
8. Czytanie przynosi ogromną wiedzę ogólną z takich dziedzin życia, o których nie śniło się filozofom. Kilkulatek zwróci uwagę na szczegóły, które dla nas są obojętne. I nie ma się co później dziwić „skąd on/ona to wie?” Jak to skąd? Z książek!
9. Daje znakomitą rozrywką, jest sposobem na nudę, rozwija poczucie humoru. Nie ma to jak wieczory, deszczowe niedziele czy zimowe piżamowe poranki z książką w łóżku. „Nudzi mi się” w domu z książkami nie istnieje.
10. Kształtujemy na całe życie nawyk czytania i poszerzania wiedzy. Jeśli dziecko traktuje tekturowe książeczki jako gryzak na wyżynające się zęby, a później jako dwu, trzy, cztero czy pięciolatek nie wyobraża sobie pójścia spać bez czytania, to jako nastolatek będzie traktował czytanie jako oczywistą rozrywkę. Może nie zawsze będą to ulubione lektury szkolne, ale czytać będzie i kropka.
Chyba nie trzeba już nikogo przekonywać?
Co daje czytanie książek nam dorosłym?
1. Redukuje stres
Czytanie uspokaja i spowalnia bicie serca. Wystarczy 6 minut czytania, żeby zredukować uczucie stresu aż o 60%! Co ciekawe, czytanie książek redukuje stres:
• o 68% bardziej od słuchania muzyki,
• o 300% bardziej od wyjścia na spacer
• i aż o 600% bardziej od grania w gry komputerowe.
2. Poprawia pamięć
Podczas czytania powieści mamy mnóstwo rzeczy do zapamiętania – imiona bohaterów, ich charaktery, motywacje, historie, związki z innymi postaciami, miejsca, wątki fabularne, szczegóły… Tymczasem w mózgu tworzą się nowe synapsy, a te istniejące się wzmacniają. Dzięki czytaniu nasza pamięć pozostaje w dobrej kondycji.
3. Inspiruje
Postaci fikcyjne mogą stanowić takie samo źródło inspiracji co spotkanie z żywym człowiekiem. Inspirować może wszystko – aktywności, którym się oddają, miejsca, które odwiedzają, decyzje, które podejmują…
4. Rozwija wyobraźnię
Mając przed oczami tylko literki, sami musimy wizualizować sobie to, co dzieje się w książce – nieczęsto są to nawet rzeczy, których nie możemy zobaczyć w świecie rzeczywistym! Czytanie, stymulując prawą półkulę mózgu, rozwija naszą wyobraźnię.
5. Poprawia skupienie i koncentrację
Czytanie powieści wymaga od nas skupienia uwagi przez dłuższy czas, co zdecydowanie poprawia naszą zdolność do koncentracji.
6. Poszerza słownictwo
Im więcej czytamy, tym większy mamy kontakt z różnorodnym, a nawet zupełnie nowym dla nas słownictwem. Taki kontakt samoistnie poszerza nasz własny zasób słów.
7. Zwiększa atrakcyjność dla płci przeciwnej
Szczególnie w przypadku mężczyzn. Widać kobiety mają lepszy gust