Muzyka towarzyszy człowiekowi od zawsze.
Pełni w jego życiu rozmaite funkcje: zabawowe, wspólnotowe, religijne, emocjonalne, ekspresyjne, poznawcze czy estetyczne.
Jako sztuka o specyficznych właściwościach może w istotny sposób wzbogacać życie człowieka: dostarczać wzruszeń wywołanych muzyką, rozwijać sferę przeżyć psychicznych, naszą wrażliwość.
Muzyka posiada znaczenie terapeutyczne, ponieważ kształtuje osobowość, rozwija funkcje poznawcze, sferę uczuciowo - emocjonalną, postawy moralne, społeczne, estetyczne i kulturalne.
Muzyka usuwa stan zmęczenia, redukuje poczucie strachu, jest pomocnym środkiem w likwidowaniu napięć emocjonalnych, towarzyszącym często dzieciom w wieku przedszkolnym. Świat dźwięków uspokaja, uczy wrażliwości, a także rozwija zainteresowania, pozwala odkryć nowe umiejętności.
Badania dowiodły, że po 10 min. słuchania muzyki u większości osób mija zmęczenie, oddech staje się wolniejszy, a praca serca zwalnia. Muzyka wycisza negatywne emocje takie jak: złość, niechęć, agresja. Pomaga w pracy jak i w wypoczynku.
Muzyka zmienia aktywność systemu nerwowego, napięcie mięśni, przyśpiesza przemianę materii, wpływa na szybkość krążenia, modyfikuje oddychanie. Słuchanie muzyki dostarcza odbiorcy przyjemnych przeżyć, redukuje napięcie, zmienia zachowanie i postawy człowieka. W wyniku tak przeprowadzonych zajęć następuje poprawa samopoczucia, usunięcie lęku, odreagowanie napięcia, poprawa relacji z członkami grupy.
Muzykoterapia w przedszkolu wskazana jest w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, zalęknionymi, mającymi trudności z nauką pisania czytania, a także z niską koordynacją ruchową.
Stosowanie muzykoterapii, bądź relaksu w pracy ze zdrowymi dziećmi również przynosi bardzo dobre wyniki. Muzyka wycisza nadmierne emocje negatywne i pobudza pozytywne.
Niezależnie od tego z jaką grupą dzieci i jakie zajęcia muzyczne bywają prowadzone, muszą one zawsze zawierać element radości przede wszystkim dla dziecka, ale także i pedagoga.
Muzykoterapia stosowana jest w dwóch podstawowych formach:
- słuchanie muzyki: relaksacja w pozycji leżącej, siedzącej (muzykoterapia receptywna)
- wykonywanie instrumentalne muzyki: śpiew, taniec, rytmika (muzykoterapia aktywna).
Repertuar muzyki jest rozległy, wybór zależy od wieku dziecka, celów jakie zakłada terapeuta. W muzykoterapii stosuje się utwory o różnym charakterze:
• pogodne (Chopin)
• smutne (Bach)
• liryczne, pełne zadumy
• patetyczne (Haendel)
• dynamiczne (Beethoven)
• wesołe, szybkie (Błękitna rapsodia)
Specjalny rodzaj muzyki stosowany w muzykoterapii zawiera wkomponowane naturalne dźwięki przyrody. Muzyka grana jest w fizjologicznym, zgodnym zegarem biologicznym rytmie 60 uderzeń na minutę. Dźwięki przyrody (śpiew ptaków, szum morza, wiatr ,śpiew delfinów, trzask ognia z kominka i wiele innych) działają jak bodziec podprogowy. Łagodnie i harmonijnie docierają do naszej podświadomości.
Cele muzykoterapii:
• stymulacja procesów integracji sensorycznej, kształtowanie świadomości ciała oraz orientacji przestrzennej dziecka
• usprawnianie funkcji manualnych, graficznych oraz procesów analizy i syntezy wzrokowej
• stymulacja funkcji mowy oraz doskonalenie proces ow analizy i syntezy słuchowej
• stymulacja procesów poznawczych
• kształtowanie sfery emocjonalno - społecznej dziecka
• stymulacja koordynacji ruchowej (wzrokowo ruchowej, słuchowo - ruchowej, wzrokowo- słuchowo- ruchowej)
Po zajęciach z muzykoterapii dziecko potrafi:
• zintegrować się z grupą rówieśników
• ujawni zdolności twórcze
• zrytmizuje organizm, poprawi koordynacją ruchową
• nauczy się współpracy w zespole
• określi swoje emocje
• określi swoje mocne strony
• wzbogaci swoją wrażliwość
• nauczy się autorelaksu
Formy aktywności muzycznej:
• ruch przy muzyce
• śpiew i ćwiczenia mowy
• gra na instrumentach
• ekspresja twórcza
• percepcja muzyki
Ruch przy muzyce służy - aktywizacji motoryki, śpiew -rozwijaniu mowy, gra na instrumentach - kształtowaniu funkcji manualnych, pozostałe zaś stymulacji sfery emocjonalno - społecznej.