LATERALIZACJA (dominacja stronna) - to proces, w wyniku którego kształtuje się przewaga jednej strony ciała nad drugą. Przejawia się jako preferencja do używania określonej ręki, nogi, oka i ucha. Najczęściej spotykamy dominację prawostronną, jednak nie jest to jedyny model czynnościowy człowieka. Wyróżniamy również:
1) lateralizację jednorodną (jednostronną), do której zaliczamy:
- lateralizację jednorodną prawostronną - przejawia się dominacją prawej ręki, oka i nogi (świadczy o dominacji lewej półkuli mózgu)
- lateralizację jednorodną lewostronną - gdzie dominuje lewa ręka, noga i lewe oko (co świadczy o dominacji prawej półkuli mózgu)
2) lateralizację niejednorodną, do której zaliczamy:
- lateralizację niejednorodną skrzyżowaną - która polega na wyraźnej czynnościowej przewadze narządów ruchu i zmysłu, ale nie po tej samej stronie, lecz po obu stronach ciała. Wariantów tego typu lateralizacji jest kilka, np.: dzieci prawooczne, leworęczne i lewonożne. Lateralizacja skrzyżowana utrudnia dziecku kontrolę wzrokową pracy ręki. Może również być powodem kłopotów dziecka z orientacją w schemacie ciała i w przestrzeni.
- lateralizację niejednorodną nieustaloną - gdy nie ma ustalonej dominacji poszczególnych narządów ruchu i zmysłu. Przejawia się oburęcznością, obuocznością i obunożnością.
ZABURZENIA W ROZWOJU LATERALIZACJI /(DOMINACJI STRONNEJ):
- Trudności w orientacji w schemacie ciała (mylenie stron prawa / lewa, góra / dół, przód / tył).
- Trudności w orientacji w przestrzeni (mylenie pojęć dotyczących określenia położenia przedmiotów w przestrzeni).
- Pisanie odwróconych znaków, cyfr czy liter (pismo lustrzane).
- Trudności w zakładaniu obuwia na właściwą nogę czy rękawiczek na właściwą rękę·
- Mylenie liter podobnych (b - d, p - g, m - n).
Bibliografia:
Bogdanowicz M.,: Leworęczność u dzieci, Warszawa 1987
Bragdon A.D., Gamon D., : Kiedy mózg pracuje inaczej Gdańsk 2003